به سوی تفسیر مقاصدی قرآن کریم

در مقدمه کتاب آمده است:

از مهم‌ترین گرایش‌های تفسیری‌ای که پیش‌تر ذکر شد، گرایش تفسیر مقاصدی قرآن کریم است که لازم است مورد اهتمام جدی و بررسیِ درخور، قرار گیرد و دربارۀ آن، به مقداری که شایستۀ آن باشد، بحث و گفتگو، درگیرد.

از همین رو، ضروری است که این گرایش به‌صورت مستقل تأسیس و تحکیم شود. چراکه خداوند، قرآن عظیم را برای اهدافی بلند و غایاتی والا نازل کرده است که موجب هدایت بشریت و سعادت‌مندی آنها در دنیا و آخرت شود.

این نکته باید موردتوجه قرار گرفته شود که این گرایش تفسیری، باید مقدم بر گرایش‌های دیگر باشد، چراکه این گرایش، گرایشی معیار است که سایر گرایش‌ها و مکاتب، باید بر مبنای آن باشند.

همچنین لازم است که این گرایش تفسیری را، مبنای حرکت و ایستادگی خود قرار دهیم و سایر گرایش‌های تفسیری دیگر را، در پرتوی گرایش «تفسیر مقاصدی قرآن کریم» تجدید کنیم.

در واقع، ما نمی‌توانیم قرآن را به‌خوبی و آنگونه که باید، بفهمیم و اجرا کنیم و آن را در عصر حاضر در واقعیتِ زندگی امت، به اجرا درآوریم مگر آنکه تعامل ما با کلام الهی، مطابق با «اهدافی» باشد که خودِ قرآن کریم، آنها را تصریح نموده ‌است.

دیدگاه ما به قرآن، باید از دریچهٔ «دیدگاهی مقاصدنگر» باشد.

کوشش ما باید بر این باشد که این مقاصد و غایات را، با سازوکارهای درستِ آن کشف کنیم و به دست آوریم، تا آنچه که «مقصودِ نص» است را دریابیم و آنچکه نص از بشریت می‌خواهد را استنباط کنیم تا بتوانیم با کمک قرآن کریم و اهداف والای آن به ساحل نجات و رستگاری، در زندگی دنیا و در سرای آخرت برسیم.

ازاین‌رو، این پژوهش پیرامون تأسیس گرایشی جدید یعنی؛ «به‌سوی تفسیر مقاصدی قرآن کریم» و ترسیمِ شاخصه‌های آن انجام شده است. چرا که این گرایش تفسیری به شکل نظام‌مند و مستقل در تراث تفسیری ما، به چشم نمی‌خورد.

قصد ما در این کتاب «نگرشی تأسیسی» به تفسیر مقاصدی قرآن کریم، تحکیم آن و همچنین چارچوب‌گذاری برای آن، است. ازاین‌رو، عنوان فرعی کتاب را «دیدگاهی ایجادی» قرار دادیم.