نشان اهل خدا

به باور عارفان، نه چند و چون‌های کلامی و ذهنی و نه اشکال و ظواهر دینی و مناسکی، هیچ‌یک لباب و گوهر دین به شمار نمی‌روند بلکه آنچه «اصل» دین است، آنچنان که مولانا می‌گفت «روزن کردن» و پنجره آفریدن است. یعنی همان موهبت کردن «دیده‌ی جان‌بین» و نردبانی به عالَم بالا.

دیدن روی تو را دیده‌ی جان‌بین باید
وین‌ کجا مرتبه‌ی چشم جهان‌بین من است

در کنار مواجهه‌ی «معنوی»، خوانش «انسانی» تعالیم دین، رویکرد دیگری است که در این جُستارها محل توجه بوده است. رویکردی که در آن «انسان» و حرمت و حریم او در کانون توجه است و شفقت و آشتی‌جویی و مهربانی در عداد فضایل بزرگ دینی قرار می‌گیرد. تلقی و نگرشی که به عنوان «نشان اهل خدا» از سوی حافظ قلمداد شده است:

نشان اهل خدا عاشقی است با خود دار
که در مشایخ شهر این نشان نمی‌بینم

رشته‌ی پیوند همه‌ی مقولات و مقالاتی که در این کتاب جمع‌ آمده‌اند ارائه‌ی چنین تصویری از دین و مسلمانی است. رویکری «معنوی» و «انسانی».